فارس:خدمات بهزیستی در حوزه توانمندسازی به جامعه هدف شامل چه چیزهایی است؟
پرداخت شهریه و کمکهزینه تحصیلی برای دانشجویان و دانشآموزان، مناسبسازی خوردو، مسکن و محیط زندگی معلولین، ارتقاء و گسترش ورزش درمانی معلولین، ارائه خدمات مالی خُرد، کمک هزینه ایاب و ذهاب، پلاک ویژه خودرو، معلولین ارتقاء توانمندی افراد دارای معلولیت بینایی، شنوایی، آسیب نخاعی و سالمندان و از همه مهمتر اجرای توانبخشی مبتنی بر جامعه با اولویت معلولین ساکن روستاها و مناطق حاشیه شهرها است.
سازمان بهزیستی در کنار برنامههای حمایتی توانمندسازی گروه هدف را به عنوان یکی از سیاستهای اولویتدار مورد توجه قرار داده و با برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت بستر توانمندسازی کامل مددجویان و خروج آنها از زیرپوشش دستگاههای حمایتی را فراهم میسازد.
سال گذشته در همین سرفصل بیش از ۱۱۶ میلیارد تومان تسهیلات به جامعه هدف پرداخت شد که امسال با رشد بیش از ۳ برابری، به ۳۸۹ میلیارد تومان افزایش یافت.
گروههای همیار زنان سرپرست خانوار از دیگر اقدامات و سیاستهای بهزیستی کردستان در راستای توانمندسازی جامعه هدف است که در حال حاضر ۲۴ گروه فعال داریم و ۵ گروه جدید زنان سرپرست خانوار به زودی در استان راهاندازی میشود.
بانوان براساس توانمندیای که دارند در کنار هم در قالب این گروهها فعالیتی را آغاز میکنند و بهزیستی در حد توان از آنها حمایت میکند.
تشکیل گروههای خودیار محلی در روستاها
گروههای خودیار محلی از دیگر برنامهها و سیاستهای بهزیستی کردستان است که در این مولفه دیدگاه این سازمان فراتر از جامعه هدف و با اولویت دختران و زنان ساکن در روستاها و حاشیه شهرها است.
افراد با کمترین منابع در اختیار در قالب این طرح میتوانند فعالیت اقتصادی را راهاندازی و به خودکفایی برسند و هرگز نیازی به حمایت دستگاههای حمایتی نداشته باشند.
این طرح آثار مختلفی از جمله بستر ورود بیشتر بانوان روستایی به عرصههای اجتماعی را فراهم میسازد، برای نمونه در روستای قزلجکند قروه بانوان کمتر اجازه فعالیتهای اجتماعی داشتند که با راهاندازی طرح خودیار محلی تحول خوبی در حوزه فعالیت بانوان این روستا ایجاد شد.
فارس: همانطور که اشاره کردید بخشی از خدمات ارائه شده از سوی بهزیستی برنامه مراقبتی و توانبخشی است، در این حوزه چه خدماتی به جامعه هدف ارائه میشود؟
ویزیت در منزل معلولین، سالمندان، افراد دارای آسیب نخاعی و ...، ایجاد خانههای کوچک و حمایتی معلولان، سالمندان و بیماران روانی، تامین وسایل بهداشتی افراد دارای آسیب نخاعی و بسترگرا، کمک هزینه معیشت و مستمری، کمک هزینه حق پرستاری معلولان، سالمندان و بیماران روانی و ایجاد و مراکز شبانه روزی، تامین وسایل کمک توانبخشی، تقویت و توسعه برنامههای هنر درمانی، ارائه خدمات توانبخشی از طریق خرید خدمت، تامین اندام مصنوعی، ارائه خدمات به معلولین و سالمندان در مراکز روزانه آموزشی توانبخشی و حرفهآموزی و کارگاههای تولیدی حمایتی، کمک به کودکان ناشنوای نیازمند کاشت حلزون از برنامههای مراقبتی و توانبخشی بهزیستی استان به جامعه هدف است که البته اجرای این فعالیتها و تامین نیازهای افراد دارای معلولیت که مطالبه بحق آنها بوده از ضرورات اولیه آنها است بدون مشارکت افراد معلول، خانوادهها، خیرین و نیکوکاران، سازمانها و ارگانهای همکار و شرکای اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود.
فارس: از دیدگاه شما ارائه خدمات مطلوب و موثر به افراد دارای معلولیت به چه مولفههایی بستگی دارد؟
این مهم به نقش سازمان بهزیستی و همراهی دستگاهها و نهادهای دولتی، نقش مردم و تشکلهای غیردولتی و جامعه و همچنین نقش افراد دارای معلولیت و خانوادههای آنها بستگی دارد، یقیناً همافزایی، مشارکت و همکاری این مجموعهها موجب میشود خواستهها و مطالبات افراد دارای معلولیت به نحو شایستهای برآورده شود و افراد دارای معلولیت اگر محدودیتهایی که بعضاً نهادها و سازمانها و جامعه و حتی خانواده برای آنها ایجاد میکنند نداشته باشند میتوانند همانند سایر افراد جامعه در فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مشارکت کنند.
فعالیت ۴۰۰ موسسه با مجوز بهزیستی در کردستان
فارس: به عنوان متولی حوزه معلولین در استان، نقش مردم، تشکلها وانجمنهای غیردولتی در توجه به امور معلولین را چگونه ارزیابی میکنید؟
نگاه مردمی سازمان و بلعکس از مولفههای مهمی است که در بهزیستی کردستان مورد توجه قرار گرفته و در حال حاضر بیش از ۴۰۰ مجموعه غیردولتی با مجوز این سازمان در سطح استان فعالیت میکنند و بسیاری از خدمات به صورت برونسپاری در سازمان بهزیستی استان دنبال میشود.
۸۵ درصد از مشارکتهای مردمی از طریق موسسات خیریه جمعآوری و اعتماد بسیار خوبی به این موسسات دارای مجوز وجود دارد.
حضور مردم، تشکلها و انجمنهای غیردولتی در توجه به امور معلولین نقش فوقالعاده اثرگذاری دارند و خوشبختانه مردم، خیرین و نیکوکاران ارتباط خوبی با سازمان دارند و در تمامی زمینههای حوزه معلولین مشارکت و همراهی فعالانهای دارند و در مواقع لزوم در کنار این عزیزان بودهاند. در کنار خیرین، تشکلها نقش موثری در جلب مشارکتهای مردمی، تغییر نگرش مردم نسبت به جامعه معلولین، ایجاد بستر مناسب و تسهیل کردن حضور معلولان در جامعه، به عنوان نمایندگان افراد دارای معلولیت ایفا کردهاند.
مردم کردستان علیرغم مشکلات اقتصادی، به قشر نیازمند توجه خاص دارند.
در راستای توسعه مشارکتهای مردمی اجرای طرحهای مختلفی همچون پویش عید رمضان، پویش همدلی، پویش مهر، پویش آغاز سال نو و غیره در سازمان بهزیستی دنبال شده و با توجه ویژگی نوعدوستی مردم کردستان، این اقدامات در استان موفقیتآمیز بوده و کمکهای مردمی براساس نیت خیرین هزینه میشود.
بیش از ۲۱ هزار معلول از بهزیستی خدمات مستمر دریافت میکنند
فارس: در حال حاضر جامعه معلولین شناسایی شده در استان چند نفر هستند؟
یکی از گروههای هدف سازمان بهزیستی جامعه معلولین هستند، در استان کردستان بیش از ۳۴ هزار و ۶۳۰ نفر دارای معلولیت شناسایی شدهاند که از خدمات مستمر و غیر مستمر بهزیستی بهرهمند هستند از این تعداد قریب به ۲۱ هزار و ۷۰۰ معلول زیرپوشش خدمات مستمر و مابقی شامل ۱۲ هزار و ۹۳۸ نفر دیگر خدمات غیرمستمر دریافت میکنند.
مسکن، معیشت و اشتغال از نیازهای اساسی تمام اقشار جامعه است اما افراد دارای معلولیت علاوه بر این نیازهای اساسی دارای نیازهای خاص دیگری مانند تامین وسایل توانبخشی، ارائه خدمات توانپزشکی، مناسبسازی معابر و اماکن عمومی و ... هستند که سایر افراد جامعه در خیلی از اوقات نیاز به این خدمات ندارند بهمین دلیل و براساس تکالیف قانونی و اسناد بالا دستی باید حوزه خدمترسانی به افراد دارای معلولیت مورد توجه سیاستگذاران، سازمانها وتشکلها قرار گیرد.
بیش از ۵۰ درصد معلولین در کردستان دارای سطح معلولیت شدید و خیلی شدید هستند که تامین نیازهای این افراد به تنهایی از عهده سازمان بهزیستی برنمیآید و باید تمامی دستگاهها و شرکای کاری، اجتماعی در کنار سازمان بهزیستی باشند و این سازمان را در ارائه خدمات بیشتر و بهتر به افراد دارای معلولیت یاری رسانند هرچند در بعضی از موضوعات بر اساس قانون حمایت از حقوق معلولان دستگاهها مکلف به خدماترسانی به این اقشار هستند مانند موضوع مناسبسازی، استخدام ۳ درصد معلولین، پوشش بیمهها، بهداشت، مسکن و توجه به موضوعات فرهنگی و سایر مباحث دیگراست.
اگر مدعی هستیم که افراد دارای معلولیت همانند سایر اقشار جامعه باید در زمینههای مختلف در کنار سایر افراد حضور داشته باشند پس باید تمام دستگاهها و نهادها به تکالیف قانونی خود جامعه عمل بپوشانند و این را باید در عمل ثابت کنیم که اگر غیر این باشد پس ما عامل ایجاد محدودیت بویژه در سطح جامعه برای افراد دارای معلولیت هستیم.
نهایت تلاش سازمان این است که بتوانیم این افراد را در کنار سایر افراد جامعه قرار دهیم که تحقق این امر، مستلزم اجرای یک سری قانون و برنامهها است هرکجا بستر فراهم بوده جامعه معلولین ما توانستهاند فعل خواستن توانستن را به بهترین شیوه صرف کنند.
موضوع مهم دیگر، نقش افراد دارای معلولیت و خانوادههای آنها است، ما افراد دارای معلولیت موفقی داریم که در حوزه اشتغال و کارآفرینی، تحصیل، ورزش، هنر و دیگر موارد درجات موفقیتی را طی کردهاند، معلولین باید به خودباوری برسند، توانائیها و استعدادهای خود را بشناسند، اعتماد به نفس بالایی داشته باشند تا سایر افراد جامعه با نگاه ترحم به آنها توجه نکنند، قطعاً خانوادهها در افزایش این توانمندی نقش اساسی دارند.
فضای مناسبسازی برای معلولین مناسب نیست
رفع موانع محیطی و موانعزدایی از نیازهای ضروری در این حوزه است که باید دولت به صورت ویژه در این زمینه کار کنند فضای مناسبسازی در کردستان، مناسب و قابل تعریف نیست و شرایط برای معلولین به لحاظ محیط شهری فراهم نیست و همین مانع ورود سهل و آسان معلولین به اجتماع میشود.
تسریع در روند مناسبسازی محیط شهری به ویژه اماکن عمومی و غیره از مطالبات جدی جامعه معلولین و کمتوانها در سطح استان است در این خصوص نیاز به اقدامات زیرساختی و فرهنگسازی مناسب داریم.
فارس: خدمت گیرندگان دارای معلولیت در بهزیستی کردستان به تفکیک به چه صورتی است؟
۲۰ هزار و ۷۸۰ نفر معادل ۶۰ درصد از ۳۴ هزار ۶۳۸ نفر معلول زیرپوشش شناسایی شده این سازمان در استان را مردان و ۱۳ هزار و ۷۶۸ نفر معادل ۴۰ درصد را زنان به خود اختصاص دادهاند.
۴ هزار و ۱۵۴ نفر معادل ۱۲ درصد از جامعه زیرپوشش بهزیستی کردستان با مشکل بینایی، ۱۴ هزار و ۱۱ نفر معلولیت جسمی، ۷ هزار و ۳۵۶ نفر معلولیت ذهنی، ۳ هزار و ۱۱۱ نفر مشکل روانی، ۴ هزار و ۲۳۸ نفر معلولیت شنوایی و یکهزار و ۷۶۸ نفر صوت و گفتاری دسته و پنجه نرم میکنند.
این سازمان از ۶ هزار و ۴۶۱ سالمند شامل ۳ هزار و ۲۶۳ مرد و ۳ هزار و ۱۹۸ زن حمایت و به آنها مستمری پرداخت میکند و در مجموع ۲۱ هزار و ۷۰۰ نفر افراد دارای معلولیت زیرپوشش بهزیستی در این استان مستمر بگیر، ۱۲ هزار و ۹۳۸ نفر غیرمستمر و یکهزار و ۵۸۰ نفر پشت نوبت دریافت مستمری هستند.
وجود ۱۵۰۱ خانواده دارای دو معلول به بالا در کردستان
فارس: چند خانواده دارای ۲ عضو معلول به بالا در سطح استان زیرپوشش خدمات بهزیستی قرار دارند؟
در مجموع یکهزار و ۵۰۱ خانوار دارای دو معلول به بالا شامل یکهزار و ۳۹۴ خانوار دارای دو معلول، ۹۲ خانوار سه معلولی، ۱۳ خانوار چهار معلولی و ۲ خانواده دارای ۵ معلول در سطح استان شناسایی و از خدمات سازمان بهزیستی بهرهمند هستند.
فعالیت ۲۰ مرکز توانپزشکی
فارس: در حال حاضر چند مرکز توانپزشکی در سطح استان برای خدماترسانی به جامعه هدف این سازمان فعالیت دارد؟
۲۰ مرکز توانپزشکی شامل ۸ مرکز فیزیوتراپی، ۴ مرکز کاردرمانی و ۲ مرکز گفتاردرمانی، بیناییسنجی ۲ مرکز و شنواییسنجی ۴ مرکز است که در طول ۸ ماهه امسال بیش از ۲ هزار نفر از این مراکز خدمت گرفتهاند.
لغو مجوز فعالیت ۲ کمپ ترک اعتیاد در کردستان
فارس: در حوزه نظارت بر فعالیت کمپهای ترک اعتیاد در استان به چه شیوهای عمل میشود؟
کمپهای ترک اعتیاد در ردیف اقدامات مداخلهای فعالیتهای بهزیستی قرار میگیرد در همین راستا پروتکل درمانی برای کمپهای ترک اعتیاد تعریف شده و در کنار آن فرایند نظارتی نیز از پذیرش، درمان و ترخیص بیمار به صورت کاملا هدفمند دنبال میشود.
در زمینه نظارت بر کمپهای ترکاعتیاد چک لیست نظارتی در سازمان بهزیستی تعریف شده است کم کاری در چرخه درمان را از هیچ کمپی نمیپذیریم و نظارتها به صورت مستمر و هدفمند در سطح استان انجام میگیرد، طی ۲ ماه گذشته ۲ کمپ که گزارشی از تخلفات به ما ارائه شده بود لغو مجوز و بیماران به مراکز دیگرانتقال داده شده است.
در حال حاضر به ازای هر بیمار ماهیانه ۲ میلیون تومان یارانه به کمپها پرداخت میشود، که جوابگوی هزینهها نیست و همین نگرانیهایی را در بحث خدماترسانی مطلوب به جامعه هدف ایجاد میکند، اما نهایت تلاش ما این است که کمترین تخلف در کمپها وجود داشته باشد.
فارس: چند درصد افراد بعد از درمان در کمپهای ترک اعتیاد به چرخه اعتیاد باز میگردند؟
۹۰ درصد از افرادی که در کمپهای ترک اعتیاد درمان میشوند به دلیل کامل نبودن چرخه بهبود شامل مراقبتهای بعد از ترک شامل حمایتهای خانواده و غیره به دام اعتیاد بر میگردند.
احداث ۵۸۰ واحد مسکونی برای معلولین در کردستان
فارس: در سالجاری با توجه به افزایش هزینه بهای مسکن، چه اقداماتی در حوزه مسکن برای جامعه هدف زیرپوشش بهزیستی در سطح استان انجام شده است؟
ساخت مسکن برای جامعه هدف از دیگر اولویتهای مهم بهزیستی در استان است، از ابتدای امسال تا کنون در حوزه پرداخت کمکهای بلاعوض به بانوان سرپرست خانوار ۱۰۰ میلیون تومان و برای خانواده های ایتام ۱۲۵ میلیون تومان و خانوادههای دارای دو عضو معلول و بیشتر در سطح روستاها ۱۵۰ میلیون تومان و در شهر ۲۰۰ میلیون تومان به اضافه معافیت از پرداختهای دستگاههای خدماترسان است.
در کنار این تسهیلات بانکی نیز برای جامعه هدف در نظر گرفته شده است و قطعا در سال ۱۴۰۲ افزایش این قیمت را با توجه به افزایش قیمت تمام شده مسکن خواهیم داشت.
۵۸۰ واحد از مرحله صدور پروانه تا نازک کاری برای جامعه معلولین و جامعه زنان سرپرست خانوار در استان در دست احداث است.
پرداخت تسهیلات اشتغال به ۲۲ هزار مددجوی بهزیستی
فارس: ایجاد اشتغال از دیگر مولفههای مهم در توانمندسازی جامعه هدف بهزیستی است، در این سرفصل چه اقداماتی در سطح استان انجام گرفته است؟
اشتغال با هدف توانمندسازی جامعه معلولین به عنوان یکی از مهمترین مولفهها در این سازمان دنبال میشود ۵ هزار و ۳۷۰ نفر از جامعه آماری که زیرپوشش هستند و توانایی انجام کار دارند در بانک اطلاعاتی ثبت شده است، که ۶۲۰ نفر از این تعداد مدرک دانشگاهی و بیش از یک هزار نفر مدرک فنی و حرفه ای دارند و ۳ هزار و ۷۰۰ نفر فاقد مهارت هستند.
امسال در در همین راستا در قالب پرداخت تسهیلات ۲۲ هزار و ۳۰۰ نفر در قالب تبصره ۱۶ تسهیلات دریافت کردهاند.
مشوق برای خویشفرما و کارفرمایی داریم که پرداخت بیمه داریم، از معلولین تا زمانی که مشغول به کار باشند خود بهزیستی مشوق بیمهای دارد و تهسیلات ۱۵۰ میلیون تومانی پرداخت میکند.
در قالب طرح کسب و کار ۷۷۱ طرح و مشاغل خانگی ۴۶۷ طرح انجام شده و جمعاً برای یکهزار و ۲۶۱ نفر به ارزش ۹۷۰ میلیون ریال اشتغال ایجاد شده است.
در زمینه بیمه خویشفرمایی برای ۸۳۵ نفر و کارفرمایی ۹۱ نفر ۱۳ میلیارد ریال هزینه شده و در بازه زمانی ۶ ماهه امسال جبرانی عدم کاری ۱۲۳ نفر پرداخت شده است.
فعالیت اورژانس اجتماعی در ۹ شهرستان استان
فارس: اقدامات بهزیستی در قالب اورژانس اجتماعی به چه صورت است؟
دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی مسئولیت اورژانس اجتماعی را در سازمان بهزیستی استان برعهده دارد خدمات در این مجموعه به دو صورت خدمات سیار و خط تلفن ۱۲۳ با اولویت محلات آسیب دیده دنبال میشود.
تلفن ۱۲۳ به صورت شبانهروز آماده خدماترسانی است، جامعه هدف از طریق گزارشات مردمی، گزارشات دادگستری، شناسایی کیسها که توسط گروهها تعریف میشود.
در حال حاضر در ۹ شهرستان از ۱۰ شهرستان استان اورژانس اجتماعی فعال است و در تلاش برای راهاندازی اورژانس اجتماعی در سروآباد هستیم.
نظر شما